Υπάρχουν ορισμένες ημερομηνίες που παραμένουν ανεξίτηλες στο χρόνο. Για τον έναν ή τον άλλον λόγο, ορισμένοι συνδυασμοί ημέρας, μήνα και έτους «κολλούν» στη μνήμη μας, μέχρι να γίνουν ένα είδος κωδικού πρόσβασης στο χρηματοκιβώτιο του μυαλού μας. Για τους λάτρεις του ποδοσφαίρου και της λογοτεχνίας, μια από αυτές είναι εκείνη της 19ης Δεκεμβρίου του 1971. Ημερομηνία που εκτός από το ότι σηματοδότησε μια μέρα στην ιστορία του ποδοσφαίρου, έδωσε και το όνομά της σε αυτήν που θεωρείται μία από τις καλύτερες ιστορίες που γράφτηκε ποτέ στην ισπανική γλώσσα, από μία σπουδαία προσωπικότητα, τον Ρομπέρτο «Ελ Νέγρο» Φονταναρόσα.
Ρομπέρτο «Ελ Νέγρο» Φονταναρόσα (1944-2007)
Ο Φονταναρόσα ήταν ένας από τους κορυφαίους γελοιογράφους, σχεδιαστές κόμικ και συγγραφείς της Αργεντινής. Ο πολυβραβευμένος δημιουργός που απεβίωσε το 2007 σε ηλικία 62 ετών, αποτελούσε μια συγγραφική προσωπικότητα με απίστευτα κοινωνική απήχηση, που σε εκπαιδευτικές εκδόσεις για τα σχολεία της χώρας του, συναντούσε κανείς κείμενα δικά του δίπλα σε ονόματα, όπως Μιγκέλ ντε Θερβάντες και Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.
Έγραψε τρεις νουβέλες και περίπου 600 διηγήματα. Αθεράπευτα ποδοσφαιρόφιλος, του άρεσε να γράφει για αυτό που αγαπούσε περισσότερο, την «ασπρόμαυρη θεά», έχοντας βαθιά γνώση του αθλήματος και του αντίκτυπου που έχει στην κοινωνία. Οκτώ ποδοσφαιρικά διηγήματα βρίσκονται στη συλλογή “Puro Futbol” (2000), που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις «Απρόβλεπτες» το Φεβρουάριο του 2020, σε μετάφραση του Μιχάλη Τσούτσια. Χιουμοριστικές ιστορίες που αντανακλούν την ιδιοσυγκρασία των νοτιαμερικανών, προσφέρουν μια ευρύτερη κοινωνική σκοπιά γύρω από το φαινόμενο αυτό, αναδύοντας ταυτόχρονα τα έντονα συναισθήματα -είτε αυτά είναι οργής, είτε ανακούφισης και αγνής “pur”-ας ευτυχίας-, που δημιουργούνται όταν η μπάλα «τρυπήσει» τα δίχτυα.
Το “Puro Futbol” κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις «Απρόβλεπτες» σε μετάφραση Μιχάλη Τσούτσια
Το «19 Δεκεμβρίου 1971» αναφέρεται στη μέρα εκείνη που το Ροσάριο είχε πάρει φωτιά εν αναμονή του μεγαλύτερου ντέρμπι της πόλης και στον αγώνα που ακολούθησε. Ροσάριο Σεντράλ και Νιούελς Ολντ Μπόιζ έπαιζαν στον ημιτελικό του πρωταθλήματος στο ουδέτερο Μονουμεντάλ. Το διήγημα είναι ένα φανταστικό ταξίδι με στοιχεία πραγματικότητας, στην πόλη του Μέσι και του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, στο παιχνίδι των «κανάγιας» (Σεντράλ) επί των «λεπρών» (Νιούελς Ολντ Μπόις). Μια βουτιά στο μαγικό κόσμο του Φονταναρόσα που ήταν γέννημα θρέμμα του Ροσάριο και φανατικός οπαδός της Σεντράλ. Η ιστορία ξεκινά κατά τη διάρκεια των ημερών πριν από το «κλάσικο ροσαρίνο», που είναι σημείο αναφοράς για τους περισσότερους κατοίκους της πόλης: «…Δεν ξέρω αν θυμάσαι πώς ήταν η πόλη εκείνες τις μέρες πριν το ματς. Μα τι λέω, ποιες μέρες! Βδομάδες πριν, ο κόσμος είχε αρχίσει να μιλάει για το ματς και το Ροσάριο ήτανε καζάνι που έβραζε…».
Οι «κανάγιας» στο διήγημα, φαίνονταν αποφασισμένοι να παρέμβουν στο αποτέλεσμα του αγώνα, καταφεύγοντας σε ό,τι είναι απαραίτητο για να νικήσει η ομάδα τους. Τότε ήταν που…γεννήθηκε ο «Viejo Casale», ένας χαρακτήρας φανατικός της Ροσάριο που δεν είχε δει ποτέ την ομάδα του να χάνει «κλάσικο». Αυτόν τον…γουρλή ηλικιωμένο οπαδό, ο Φονταναρόσα και οι φίλοι του απήγαγαν για να παρακολουθήσουν μαζί το ματς ώστε να πάρει τη νίκη-πρόκριση η Ροσάριο στον τελικό του πρωταθλήματος.
Πράγματι, περίπου στο 65΄, ο Άλντο Πόι με μια κεφαλιά έβαλε το γκολ και έγραψε το τελικό σκορ 1-0. Η Ροσάριο, έτσι, πήρε την πρόκριση, ενώ έπειτα, στον τελικό, κέρδισε τη Σαν Λορένσο και κατέκτησε το πρωτάθλημα Αργεντινής! Η κεφαλιά-ψαράκι του Πόι έμεινε στην ιστορία περισσότερο και από την ίδια τη νίκη στον τελικό. Πιθανότατα, είναι το πιο αγαπημένο γκολ στην ιστορία της Σεντράλ. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι ίδιοι οι τρελοί οπαδοί της ομάδας, έκαναν επίσημη αίτηση το 1995 στην αρμόδια επιτροπή, ώστε το γκολ να ενταχθεί στο βιβλίο «Γκίνες» ως το «γκολ που έχει πανηγυριστεί περισσότερο», κάτι που τελικά δεν κατάφεραν.
Το γκολ-ψαράκι του Άλντο Πόι. Το ζούνε ξανά κάθε χρονιά.
Πάντως από τη 19η Δεκεμβρίου του 1971 και κάθε χρόνο από τότε, την ίδια μέρα, οι υποστηρικτές της Ροσάριο μαζεύονται και κάνουν αναπαράσταση του γκολ, πανηγυρίζοντάς το όπως την πρώτη φορά. Η γιορτή, μάλιστα, έχει γίνει σε διάφορα μέρη του κόσμου όπως στη Χιλή και την Ουρουγουάη, ενώ το 1997 το event ξεχώρισε όταν έγινε στην Κούβα με τη συμμετοχή του γιου του Τσε Γκεβάρα!
Η χαρά, λοιπόν, που μπορεί να δώσει ένα γκολ ή μια νίκη σε έναν λάτρη της «στρογγυλής θεάς» δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για τον μέσο Αργεντίνο και τη σημασία που έχει η έκβαση μιας αναμέτρησης στην ψυχοσύνθεσή του. Το ποδόσφαιρο είναι το πιο λαϊκό άθλημα στην Αργεντινή, μια χώρα μεταναστών που έφτασαν από τα τέλη του 19ου αιώνα στη χώρα για να κάνουν μια νέα αρχή, δημιουργώντας ομάδες στις γειτονιές. Η μπάλα είναι καθημερινό κομμάτι της ζωής των ανθρώπων αυτών, είναι κάτι που το συζητάνε όλη μέρα και παντού.
Τέτοιες στιγμές που προκαλούσαν το συναίσθημα αγνής αγάπης για την μπάλα, κατάφερε και αποτύπωσε η αιχμηρή πένα του Ρομπέρτο Φονταναρόσα με μπόλικη δόση χιούμορ. Λίγοι συγγραφείς είναι εκείνοι που μπορούν να γράφουν και να προκαλούν τόσο γέλιο και πάθος όσο ο «Ελ Νέγρο». Αν κάποια στιγμή, λοιπόν, θελήσει κάποιος να διηγηθεί τη ζωή, ας το κάνει όπως ο Φονταναρόσα.