Πώς ήταν η εποχή του πρώτου “Χρυσού”, όταν ακόμα το Ballon d’ Or ήταν ευρωπαϊκό;

Το 2020 αποτελεί την πρώτη χρονιά που η «Χρυσή Μπάλα», το κορυφαίο ατομικό ποδοσφαιρικό βραβείο, ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Το γαλλικό περιοδικό France Football ανακοίνωσε αντ’ αυτού την καλύτερη ενδεκάδα όλων των εποχών, ενώ μέχρι πριν ένα χρόνο, οι αθλητές έφταναν στην ετήσια εκδήλωση της Ζυρίχης, με την τελευταία μάλιστα να είναι και ιστορικής σημασίας για το ποδόσφαιρο και τον Λιονέλ Μέσι, ο οποίος πήρε το βραβείο στα χέρια του για έκτη φορά στην καριέρα του.

Σε μια μακρά περίοδο από το 1956 και την πρώτη απονομή της Χρυσής Μπάλας, ακριβώς 64 χρόνια πριν, μέχρι σήμερα, όπως φαίνεται, όλα μοιάζουν διαφορετικά. Πώς ήταν, λοιπόν, η εποχή του πρώτου καλύτερου ποδοσφαιριστή της χρονιάς, του Βρετανού Σερ Στάνλεϊ Μάθιους της Μπλάκπουλ, όταν ακόμα το Ballon d’ Or ήταν ευρωπαϊκό;

Ο πρώτος «Χρυσός» επιλέχθηκε από ένα πάνελ 49 Ευρωπαίων δημοσιογράφων ποδοσφαίρου ως ο καλύτερος παίκτης της χρονιάς, ύστερα από την ιδέα του Γκαμπριέλ Ανό, του «πατέρα» του Ballon d’Or. Μπορεί κι εκείνος, όπως οι σημερινοί διεθνείς σταρς να προσέλκυε χιλιάδες θαυμαστές στα εκτός έδρας ματς προκειμένου να τον δουν να παίζει μπάλα, η ζωή στην εποχή του όμως φαίνεται να ήταν πολύ πιο σκληρή και ταπεινή από εκείνη των αθλητών του σήμερα.

Γεννήθηκε την πρώτη μέρα του Φεβρουαρίου 1915, στο Χάνλεϊ, σε μια μικρή πόλη δίπλα στο Στόουκ ον Τρεντ της κεντρικής Αγγλίας. Ο πατέρας του, Τζακ, ήταν πυγμάχος και το όραμα που είχε για τον γιο του ήταν να ακολουθήσει τα «χνάρια» του και να ασχοληθεί κι εκείνος με το μπόξινγκ επαγγελματικά. Ωστόσο, ο Στάνλεϊ, πιτσιρικάς τότε, είχε άλλο πάθος, άλλο ταλέντο και…άλλα σχέδια. Η ζωή του ήταν το ποδόσφαιρο και όλοι όσοι τον έβλεπαν έλεγαν ότι θα είναι από εκείνους τους ποδοσφαιριστές που θα γράψουν ιστορία.

Ο Στάνλεϊ Μάθιους υπέγραψε με τη Στόουκ Σίτι στα 17α γενέθλιά του, κάνοντας το 1931 το ντεμπούτο του με τη φανέλα της ομάδας την οποία και φορούσε για τα επόμενα 19 χρόνια. Από την Στόουκ έφυγε ως…γερόλυκος στα 32 του, για να συνεχίσει στην Μπλάκπουλ, μία από τις πιο ανταγωνιστικές ομάδες του αγγλικού ποδοσφαίρου της δεκαετίας του ’50 και του ’60.

Έχοντας στεφθεί κυπελλούχος Αγγλίας το 1953, ενώ ακόμη δύο φορές είχε φτάσει έως τον τελικό κατά τη σεζόν 1955-56, ο Μάθιους οδήγησε την Μπλάκπουλ στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος της Πρώτης Κατηγορίας. Ένα αγγλικό ποδόσφαιρο τελείως διαφορετικό απ’ το σημερινό, που ακόμα και μετά από τόσες επιτυχίες απέναντι σε κορυφαίες ομάδες του πρωταθλήματος, ο Βρετανός είχε πάρει και μισθό ενός ημιεπαγγελματία, αυτό της μιας λίρας την εβδομάδα.

Πρώτο διεθνές παιχνίδι του Βρετανού ήταν εναντίον της Ουαλίας στα 18 του χρόνια, ενώ το τελευταίο του ματς με τη φανέλα της εθνικής Αγγλίας το έπαιξε το 1957 επί της Δανίας στα 42 του. Συνολικά, κατά τη διεθνή του παρουσία, είχε σημειώσει έντεκα γκολ για την Αγγλία.

Ο Βρετανός ποδοσφαιριστής ήταν γνωστός για την μυθικών διαστάσεων ικανότητά του στην ντρίμπλα (γι’ αυτό και τον αποκαλούσαν «Μάγο της Ντρίμπλας»), η οποία δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία άλλου ποδοσφαιριστή, αν και ο Μέσι και ο Ρονάλντο βρίσκονται πολύ κοντά. Γνωστός για τη σεμνότητά του, ακόμα και το 1953, όταν σήκωσε στο Γουέμπλεϊ το Κύπελλο κόντρα στην Μπόλτον με σκορ 4-3,  παιχνίδι που έμεινε στην ιστορία ως «ο τελικός του Μάθιους», για τον ίδιο δεν ήταν παρά ένας ακόμη έπαινος.

Όλα αυτά ήταν αρκετά ώστε να κατακτήσει ο Βρετανός στα 41 του τη Χρυσή Μπάλα, το βραβείο για τον κορυφαίο Ευρωπαίο ποδοσφαιριστή της χρονιάς το 1956, κερδίζοντας με τρεις ψήφους μπροστά από τον Αλφρέδο Ντι Στέφανο.

Τότε, οι ποδοσφαιριστές και οι θαυμαστές τους απολάμβαναν την «μακροζωία» των αθλητών στο ποδόσφαιρο. Έτσι και ο Στάνλεϊ, το 1961 μεταγράφηκε ξανά στη Στόουκ, με την οποία το 1963 κατέκτησε το πρωτάθλημα της Δεύτερης Κατηγορίας και τον τίτλο του καλύτερου Βρετανού παίκτη της σεζόν για δεύτερη φορά μετά από 15 χρόνια. Εντωμεταξύ, είχε ήδη αγωνιστεί με τις μικτές Ευρώπης και Κόσμου, και της Μεγάλης Βρετανίας. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1965 έδωσε τον 699ο αγώνα του στο πρωτάθλημα 5 ημέρες μετά τα 50ά του γενέθλια. Τότε ο Στάνλεϊ αποσύρθηκε από το επαγγελματικό ποδόσφαιρο, αποτελώντας τον γηραιότερο ποδοσφαιριστή που αγωνίστηκε στην πρώτη κατηγορία της Αγγλίας και στην εθνική ομάδα.

Το 1965, ο Σερ Στάνλεϊ Μάθιους χρίστηκε ιππότης για το ήθος και την προσφορά του στον αγγλικό αθλητισμό. Μάλιστα, αποτελεί ακόμη τον πρώτο και μοναδικό ποδοσφαιριστή που έχει χριστεί ως «Σερ» όντας εν ενεργεία ποδοσφαιριστής. Ήταν η εποχή, λοιπόν, που για να μπει κάποιος στην «ελίτ» του ποδοσφαίρου δεν ήταν απαραίτητο να είναι «υπεράνθρωπος», καταρρίπτοντας κάθε ρεκόρ με τα στατιστικά του. Πρόκειται για την εποχή που οι ποδοσφαιριστές «ανέβαιναν» και «κατέβαιναν» κατηγορίες με την ομάδα τους, που ξεχώριζαν για πιο απλά πράγματα και που λατρεύονταν για πολύ πιο ασήμαντους λόγους απ’ ότι θεωρείται απαραίτητο σήμερα.

Ο Μάθιους άφησε την τελευταία του πνοή το 2000, μόλις τρεις βδομάδες μετά τα 85^α γενέθλιά του και το 2002 μπήκε με κάθε επισημότητα στο Hall of Fame του αγγλικού ποδοσφαίρου. Ένα άγαλμα του στο Χάνλεϊ, τη γενέτειρά του, υπάρχει για να θυμίζει στους οπαδούς τα επιτεύγματα του κορυφαίου Σερ Στάνλεϊ Μάθιους αλλά και την εποχή του. Όπως λέει και η αναγραφή στη βάση: «Το όνομα του, συμβολίζει την ομορφιά του παιχνιδιού, η φήμη του, δεν γνωρίζει σύνορα στο χώρο ή στο χρόνο. Το ήθος του, ήταν απαράμιλλο και η σεμνότητα του, κοινώς αποδεκτή. Ήταν ένας μαγικός παίκτης, απ’ τους ανθρώπους για τους ανθρώπους».