Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Δημόσιων Υπαίθριων Συναθροίσεων παρουσίασε το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Όσα ανέφερε ο υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.
«Η αστυνομία δηλώνει, για πρώτη φορά, δημόσια το πώς θα εφαρμόσει τον νόμο περί συναθροίσεων. Για πρώτη φορά τολμά να αναφερθεί ακόμη και στην επιχειρησιακή της φιλοσοφία. Εξηγεί τι κάνει, τι προσπαθεί, πώς δρα. Αυτοδεσμεύεται και απομυθοποιεί. Κάνει το πρώτο βήμα για συνεννόηση! Γιατί η διαχείριση της συνάθροισης, η περιφρούρηση της συνάθροισης είναι ευθύνη πολλών, όχι μόνο της αστυνομίας» ανέφερε αρχικά ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην καθιέρωση ενός νέου modus operandi που προβλέπει την αξιολόγηση σε διαβαθμισμένη κλίμακα της επικινδυνότητας μιας συνάθροισης, που αποτελεί και την καρδιά του συστήματος, καθώς «στη βάση της αξιολόγησης καταρτίζονται τα επιχειρησιακά σχέδια». «Επιχειρησιακά πρέπει να αυξηθεί η ευελιξία των δυνάμεων στο πεδίο και να μειωθεί η ένταση στη χρήση μέσων» σημείωσε ο κ. Χρυσοχοΐδης.
Επιπλέον, καθιερώνεται η κλιμακούμενη χρήση μέσων στις συναθροίσεις. Η χρήση νερού ή δακρυγόνων είναι η τελευταία καταφυγή, ιδίως, σε ότι αφορά τα δακρυγόνα, ξεκαθάρισε ο κ. Υπουργός και τόνισε ότι «εκείνο που σαφώς αποτελεί δέσμευση, πλέον, της αστυνομίας είναι η αναλογική και κατά το δυνατόν περιορισμένη χρήση των δακρυγόνων».
«Σε κάθε συνάθροιση τα τέσσερα σκαλιά μας είναι προετοιμασία, επικοινωνία, δράση και λογοδοσία», δήλωσε ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. «Θα εξαντλούνται τα όρια επιείκειας και τα περιθώρια συνεννόησης, γιατί το δικαίωμα της έκφρασης είναι αδιαπραγμάτευτο. Αυτό ισχύει χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις. Εξίσου αδιαπραγμάτευτο είναι και το δικαίωμα της πόλης να λειτουργεί. Η διαμαρτυρία και η κανονικότητα δεν είναι αντινομικές. Διαδηλωτές και μη διαδηλωτές δεν είναι εχθροί. Εμείς θα κάνουμε το παν για να εξασφαλίσουμε τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, το δικαίωμα της επιλογής του πολίτη»
Μέσα από το σχέδιο προβλέπεται τι θα ισχύει σε συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, ενώ αναφέρεται και ο τρόπος διαχείρισης τους από την Αστυνομία.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις συναθροίσεις έχει ως στόχο την περιφρούρηση και την προστασία των συναθροίσεων και τη διευκόλυνση της νόμιμης άσκησης του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, χωρίς τη διατάραξη της κοινωνικό- οικονομικής ζωής ή την πρόκληση επεισοδίων και καταστροφών.
Η νέα κουλτούρα δημιούργησε την ανάγκη προσαρμογής και της επιχειρησιακής λειτουργίας της Ελληνικής Αστυνομίας. Πρόκειται για ένα νέο Modus Operandi που έχει δύο βασικούς άξονες:
1) διεύρυνση της ευελιξίας και
2) μείωση της έντασης με την αναλογικότητα συστατικό κριτήριο της αντίδρασης.
Δίνεται έμφαση στην επικοινωνία με τους συναθροιζόμενους, στην πρόληψη και την αποτροπή παρεισφρήσεων σε συναθροίσεις και στον περιορισμό της κατασταλτικής δράσης της Αστυνομίας.
Συνεχής Επικοινωνία με τον Οργανωτή και τους Συμμετέχοντες
Το νέο θεσμικό πλαίσιο βασίζεται στην συνεχή επικοινωνία της Αστυνομίας με τους διοργανωτές μίας συνάθροισης, η οποία ξεκινά από την υποχρέωση της γνωστοποίησης της πρόθεσης διοργάνωσης μίας δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης στην οικεία Αστυνομική Αρχή.
Η Αστυνομική Αρχή με γραπτή απόφαση που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας και στην ειδική διαδικτυακή πλατφόρμα για τις συναθροίσεις, ενημερώνει τους οργανωτές για το αν θα υπάρξουν περιορισμοί και ορίζει Αστυνομικό Διαμεσολαβητή, ο οποίος είναι υπεύθυνος και για την προπαρασκευαστική επικοινωνία μαζί τους.
Ηλεκτρονική Πλατφόρμα για τις Δημόσιες Υπαίθριες Συναθροίσεις
Η Ελληνική Αστυνομία δημιούργησε μία νέα διαδραστική ηλεκτρονική πλατφόρμα για τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις. Μέσω της πλατφόρμας:
1. Ο οργανωτής μίας συνάθροισης θα μπορεί να υποβάλει τη γνωστοποίηση της πρόθεσης διοργάνωσης προς την αντίστοιχη αστυνομική ή λιμενική αρχή. Η διαδικασία γνωστοποίησης θα γίνεται με προσωποποιημένη είσοδο στο πληροφοριακό σύστημα, αξιοποιώντας τους κωδικούς taxisnet.
2. Οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται για την κατάσταση της κυκλοφορίας και τις σχετικές ρυθμίσεις σε πραγματικό χρόνο, αλλά και σε εβδομαδιαίο επίπεδο για τις προγραμματισμένες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, λόγω της διοργάνωσης δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων.
Η πλατφόρμα θα καλύπτει την πραγματοποίηση δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων σε όλη τη χώρα, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα προσωποποιημένης πληροφόρησης προς τους πολίτες μέσω εγκατάστασης ειδικής εφαρμογής σε ηλεκτρονικές συσκευές, καθώς και η ροή πληροφοριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αξιοποιώντας τους επίσημους λογαριασμούς της Ελληνικής Αστυνομίας.
Το Προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ. για τη Διαχείριση των Συναθροίσεων
Το προσωπικό που χρησιμοποιεί η Ελληνική Αστυνομία για τη διαχείριση των συναθροίσεων χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες:
α) δυνάμεις ήπιας αστυνόμευσης,
β) ευέλικτες μονάδες με δυνατότητα δυναμικής παρέμβασης και
γ) δυνάμεις επιβολής και αποκατάστασης της τάξης.
Μία ειδική κατηγορία προσωπικού είναι οι ομάδες συλλήψεων, οι οποίες μπορούν να υπάρχουν ως αυτόνομες ομάδες ή να σχηματίζονται από προσωπικό των άλλων ομάδων ειδικά για τη διαχείριση μίας συνάθροισης.
Η αξιοποίηση του προσωπικού συναρτάται από τις διαθέσιμες ομάδες που υπάρχουν σε κάθε Γενική Αστυνομική Περιφέρεια στην οποία πραγματοποιείται μία συνάθροιση.
Η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, στην οποία διοργανώνεται και ο μεγαλύτερος αριθμός συναθροίσεων, έχει στη διάθεση της τις παρακάτω ομάδες, το προσωπικό των οποίων αξιοποιείται στη διαχείριση των συναθροίσεων:
Δυνάμεις ήπιας αστυνόμευσης: Τροχαία, ΟΔΟΣ, Αστυνομικοί σε μέτρα Τάξης, Διαμεσολαβητές.
Ευέλικτες Μονάδες με δυνατότητα δυναμικής παρέμβασης: ΔΡΑΣΗ, ΔΙΑΣ, ΟΠΚΕ.
Ομάδες συλλήψεων.
Δυνάμεις επιβολής και αποκατάστασης της τάξης: Διμοιρίες ΥΜΕΤ και ΥΑΤ.
Μέγεθος των Συναθροίσεων
Συστατικό μέρος της εφαρμογής του νέου πλαισίου αποτελεί η κατηγοριοποίηση μίας συνάθροισης κατ’ αναλογία του εκτιμώμενου αριθμού συμμετεχόντων σε αυτή, καθώς επηρεάζει το σχεδιασμό των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την προστασία της.
Το εκτιμώμενο μέγεθος μίας συνάθροισης αξιοποιείται από την Ελληνική Αστυνομία:
- για τον καθορισμό των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων,
- για την επιβολή, όταν αυτό είναι απαραίτητο, περιορισμών
- γ) για την εκτίμηση επικινδυνότητας της συνάθροισης.
Η κατηγοριοποίηση μίας συνάθροισης βάσει του μεγέθους της, προσαρμόζεται και στα ειδικότερα δεδομένα της περιοχής που διοργανώνεται (αριθμός κατοίκων, οδόστρωμα, πεζοδρόμια, κεντρικοί δρόμοι κτλ.). Άρα, μπορεί μία συνάθροιση 500 ατόμων σε μία περιοχή να κατηγοριοποιηθεί ως μικρού μεγέθους, ενώ σε μία άλλη ως μεγάλου.
Γι’ αυτό οι περιορισμοί διαφέρουν μεταξύ των Γενικών Περιφερειακών Αστυνομικών Διευθύνσεων. Η κατηγοριοποίηση των συναθροίσεων για την Αττική, βάσει μεγέθους, έχει ως ακολούθως:
- 1-100 άτομα: πολύ μικρή συνάθροιση
- 101- 500 άτομα: μικρή συνάθροιση
- 501- 1.000 άτομα: μεσαία συνάθροιση
- 1001- 10.000 άτομα: μεγάλη συνάθροιση
- 10.001 άτομα και πάνω: πολύ μεγάλη συνάθροιση
Διαχείριση Επεισοδίων και κλιμακούμενη Χρήση Μέσων
Το νέο δόγμα της Ελληνικής Αστυνομίας για τη διαχείριση των συναθροίσεων δίνει έμφαση στον περιορισμό των εντάσεων, στην πρόληψη συγκρούσεων και στη χρήση ήπιων μεθόδων (διαμεσολάβηση, επικοινωνία, ενεργητικός διάλογος) για την αποφυγή κλιμακώσεων.
Έτσι, τη διαχείριση των συναθροίσεων αναλαμβάνουν ομάδες ήπιας αστυνόμευσης (ΟΔΟΣ, Διαμεσολαβητές, ένστολοι Αστυνομικοί σε μέτρα τάξης, Τροχαία κτλ).
Η καταστολή περιορίζεται στο ελάχιστο, κατόπιν εξάντλησης όλων των ηπιότερων αποτρεπτικών μέσων. Η χρήση δακρυγόνων μέσων και η εμπλοκή διμοιριών ΥΑΤ θα αξιοποιείται μόνο ως ύστατη επιχειρησιακή επιλογή σε περιπτώσεις διάλυσης, επεισοδίων ή επιθέσεων κατά των εμπλεκόμενων αστυνομικών δυνάμεων, τηρουμένων των αρχών της αναγκαιότητας, της αναλογικότητας και της επιείκειας.
Η επιχειρησιακή αστυνομική δράση προϋποθέτει τη χρήση εξοπλισμού και μέσων, τα οποία η διεθνής πρακτική έχει καταδείξει ότι ενισχύουν και εξασφαλίζουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση των βίαιων επεισοδίων, διασφαλίζοντας τη συνάθροιση και την προστασία των συγκεντρωμένων και των διερχόμενων πολιτών.
Συνήθη αδικήματα κατά τη διάρκεια συνάθροισης
Σε περιπτώσεις συναθροίσεων, όπου δεν ξεσπούν επεισόδια, κάποια από τα αδικήματα που ενδέχεται να τελεστούν είναι τα ακόλουθα:
• Απείθεια, συνδυαστικά με σχετική απόφαση απαγόρευσης συνάθροισης (άρθρο 169 ΠΚ)
• Βία κατά υπαλλήλων και δικαστικών προσώπων (άρθρο 167 ΠΚ)
• Στάση (άρθρο 170 ΠΚ)
• Παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών (άρθρο 285 ΠΚ)
Σε περιπτώσεις συναθροίσεων, όπου ξεσπούν βίαια επεισόδια, τα αδικήματα που μπορεί να τελεστούν επιπρόσθετα είναι:
- Σωματική βλάβη (άρθρο 308 ΠΚ)
- Επικίνδυνη σωματική βλάβη (άρθρο 309 ΠΚ)
- Βαριά σωματική βλάβη (άρθρο 310 ΠΚ) • Έκρηξη (άρθρο 270 ΠΚ)
- Κατασκευή και κατοχή εκρηκτικών υλών (άρθρο 272 ΠΚ)
- Παραβίαση διατάξεων του Ν. 2168/1993 (Α’ 147) «Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν όπλα, πυρομαχικά, εκρηκτικές ύλες, εκρηκτικούς μηχανισμούς και άλλες διατάξεις.»
- Απόπειρα ανθρωποκτονίας (άρθρο 299 ΠΚ σε συνδυασμό με το άρθρο 42 ΠΚ)
- Φθορά ξένης ιδιοκτησίας (άρθρο 378 ΠΚ) Τα ανωτέρω σχετικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα με τα οριζόμενα κατά περίπτωση πλαίσια ποινής παρατίθενται στο Παράρτημα Α’.
Πηγή: Dikaiologitika.gr